عملکرد سافت استارتر

   سافت استارتر از تنش هاي الكتريكي و مكانيكي جلوگيری می کند بر این اساس به آن راه انداز نرم نیز گفته می شود. ازسوي ديگر راه انداز نرم به اين معنی است كه موتور تدريجاً دور گرفته و به دور نامی خود مي رسد. به صورت طبيعي مدت زمان راه اندازي در هنگام استفاده از سافت استارتر بيشتر از حالت اتصال مستقيم موتور به شبكه است با جلوگیری از تنش هاي مكانيكي عمر مفيد موتور و اتصالات و كوپلينگ هاي مكانيكي و بار افزایش می یابد. در واقع راه انداز نرم موتور، دستگاهی است جهت راه اندازي الكتروموتورهاي سه فاز و تک فاز به صورت كنترل شده. 

   سافت استارت را نمي توان براي راه اندازي همۀ موتورهاي سه فاز و یا هر باري استفاده نمود. بر این اساس باید نوع باری که قرار است راه اندازی شود مشخص گردد. يك سافت استارتر براي اينكه بتواند جريان راه اندازي را محدود كند ولتاژ را كاهش مي دهد، كاهش ولتاژ باعث كاهش گشتاور راه اندازي موتور می گردد. منظور از گشتاور راه اندازي، نيروي دوراني مورد نياز جهت به حرکت در آوردن بار است.
بنابراين اگر بار طوري باشد كه گشتاور راه اندازي (يا نيروي دوراني راه اندازي) بالائي نياز داشته باشد عملاً با سافت استارتر نمي توان آن را راه اندازي نمود. ولی بیشتر بارها گشتاور راه اندازي كمي نیاز دارند. به عنوان مثال فن ها، كمپرسورها و پمپ ها بارهاي ايده آل براي راه اندازي با سافت استارت هستند.

    روش راه اندازی پمپ توسط سافت استارتر به این صورت است که در هنگام راه اندازی، جريان موتور محدود می شود و به این شکل تنش هاي الكتريكي وارده به شبكه و موتور گرفته می شود و همچنین سافت استارت گشتاور (نيروي دوراني) اضافي وارده به موتور و پمپ را محدود نموده و از تنش های مکانیکی جلو گیری می کند. معمولاً جريان راه اندازي يك موتور با اتصال مستقيم آن به شبكه حدود ۶ برابر جريان نامی موتور است. برای مثال یک موتوري كه جريان نامی آن ۱۰۰ آمپر است در هنگام راه اندازي با اتصال مستقيم به شبكه ۶۰۰ آمپر از شبكه جريان مي كشد که با سافت استارتر جریان راه اندازی در لحظۀ اول محدود و قابل کنترل است.

انواع سافت استارترهای اشنایدر الکتریک با توجه به کاربرد در صنعت، در دسته های ATS22 ،ATS01 و ATS48 قرار می گیرند.

کاربرد سافت استارتر یا راه انداز نرم

   سافت استارتر نقش يك راه انداز نرم و يا توقف کنندۀ نرم را برعهده دارد. در يك سافت استارت ولتاژ از مقدار قابل تنظيمي شروع به افزايش مي كند و به صورت تدريجي افزايش مي يابد، تا حد بالای ولتاژ به موتور اعمال شود. در يك سافت استارت جريان به ميزان از قبل تعیین شده ای محدود مي شود و پس از پايان زمان راه اندازي جريان كاهش پيدا كرده و به ميزان مورد نياز بار محدود مي شود.

   هنگام تنظیم جریان راه اندازی موتور باید توجه كنيم كه بسته به موتور و بار اگر اين جريان را از يك حدي كمتر انتخاب كنيم، ممكن است موتور راه اندازي نشود. با كاهش جريان راه اندازي، گشتاور راه اندازي موتور نيز كم مي شود. بنابراین اگر جريان راه اندازي را آن قدر كاهش دهيم كه گشتاور راه اندازي موتور از راه اندازي بار كمتر شود، اصلاً موتور راه اندازی نخواهد شد و بار اصطلاحاً از جا كنده نخواهد شد.

   نكتۀ ديگري كه بايد به آن توجه کرد آن است كه هرگاه جريان راه اندازي را كم انتخاب كنيم، با فرض اينكه بتوانيم به گشتاور مقاوم بار غلبه كنيم، و آن را به حركت در بياوريم، مدت زماني كه طول خواهد كشيد تا سرعت موتور به سرعت نامي آن برسد تابع جريان انتخاب شده خواهد بود. به عبارت ديگر در جريان كمتر مدت زمان بيشتر و در جريان بيشتر مدت زمان كمتري موتور به دور نامی خود می رسد.

   در يك سافت استارتر الزامی به تنظيمات مختلف نیست، به صورت كلي با تنظيم سه یا چهار پارامتر كه مشخصۀ استارت و جريان موتور مي باشد، سافت استارتر به آسانی قابل تنظيم است.

   به عنوان مثال يك پمپ آب، كه آب را از يك موقعيت پائين به ارتفاع بالاتري هدايت مي كند در نظر بگیرید، چون پمپ ناگزير است به سيال (مثلاً آب) ميزاني انرژي جنبشي وارد کند كه به اختلاف ارتفاع غلبه كند در هنگام توقف، اختلالات زيادي در آن ایجاد مي شود. زمانی که اين پمپ به صورت عادی متوقف شود یعنی بدون سافت استارتر فرمان قطع آن صادر شود. در اين حالت آبي كه در لوله ها وجود دارد و داراي انرژي پتانسيل بالائي است، به طور ناگهاني به طرف پمپ سرازير شد و پس از برخورد آب به پمپ كه اصطلاحاً به آن ضربۀ كله قوچي مي گويند باعث ایجاد آسیب به پمپ و لوله ها مي شود. در این حالت با استفاده از سافت استارتر می توان به صورت توقف تدريجي پمپ را متوقف نمود و انرژي پتانسيل آب را به تدريج ميرا نموده و بدين ترتيب ضمن جلوگيري از ضربه، نوسانات مكانيكي آن را کنترل کرد.

مشخصات سافت استارتر اشنایدر مدل ATS22