توضیحات

واحد مراقبت پنوماتیک چیست؟

واحد مراقبت پنوماتیک یکی از اجزای بسیار مهم در سیستم های پنوماتیکی می باشد که وظیفه مهمی بر عهده دارد. صدایی که توسط کمپرسور ها تولید می شود به دلایل مختلف هنگام طی مسیر در لوله ها تا رسیدن به مصرف کننده معمولا دچار آلودگی هایی نظیر وجود ذرات ریز فلزی و وجود آب می گردد. این آلودگی ها موجب خرابی شیرآأات و دیگر اجزای سیستم پنومانیک خواهد شد. به منظور پاک سازی هوای انتقال یافته از واحد مراقبت نیوماتیک استفاده می شود. هوای فشرده بوسیله سیستم حرارتی یا شیمیایی خشک شده ، وارد واحد مراقبت پنوماتیک می شود و پس از عبور از واحد مراقبت ، آماده مصرف در تجهیزات پنوماتیکی می شود. می دانیم که پمپ ها و جک های پنوماتیک در محدوده خاصی از فشار قادر به فعالیت می باشند که همین امر استفاده از واحدهای مراقبت هوا را ضروری می کند.

واحد های مراقبت پنوماتیکی از سه جزء فیلتر ، روغن زن و رگولاتور تشکیل می شوند که برای آگاهی از طرز کار واحد مراقبت پنوماتیک لازم است از عملکرد و ویژگی های هر یک آشنا شویم:

فیلتر Filter

فیلتر یا آبگیر در واحد مراقبت هوا یکی از اصلی ترین اجزاست. وظیفه فیلتر هوا جداکردن ذرات جامد و ناخالصی های موجود در هوا می باشد. ورود هوای ناخالص و همراه با آلودگی موجب ایجاد اختلال در عملکرد واحدهای سیستم پنوماتیک و همچنین اختلال در کارکرد شیرهای پنوماتیک می شود. به همین دلیل استفاده از فیلتر در واحدهای مراقبت هوا تقریبا غیر قابل اجتناب است. از وظایف دیگر فیلتر ، آبگیری یا گرفتن آب باقی مانده در هوا می باشد.

هوایی که وارد فیلتر می شود از صفحه ای عبور می کند که گذر هوا یا باد باعث ایجاد یک حرکت دورانی روی آن شده و نیروی گریز از مرکز ایجاد می نماید. به این ترتیب ذرات جامد و آب موجود در هوا گرفته می شود و در داخل ظرف فیلتر ته نشین می گردد. سپس هوا از میان سنگ فیلتر عبور کرده درون آن رسوب می کند و نهایتا فیلتر تصفیه می شود.

نکاتی که در مورد فیلتر واحد مراقبت باید مورد توجه قرار بگیرند :

• سنگ فیلتر به مرور زمان کثیف می شود و نیاز به تمیز کاری یا حتی تعویض پیدا می کند. در صورت عدم رعایت این مسئله عملکرد فیلتر مختل شده و موجب افت فشار سیستم می گردد.
• همچنین آبی که داخل ظرف فیلتر انباشته می شود را باید تخلیه نمایید در صورتی که نتوانستید به وسیله دست تخلیه آب را انجام دهید می توانید از روش های تخلیه اتوماتیک استفاده نمایید.

روغن زن یا روغن پاش Lubricator

یکی دیگر از بخش های واحد مراقبت هوا روغن زن می باشد که با وجود آن می توانیم قطعات پنوماتیکی سیستم خود را روغن کاری یا اصطلاحا روانکاری نماییم. روغن کاری قطعات باعث کاهش اصطکاک یا ساییدگی آنها و همچنین افزایش مقاومت قطعات پنوماتیکی در برابر زنگ زدگی و پوسیدگی می گردد.

از آنجایی که در سیستم های پنوماتیکی قطعات و المان های پنوماتیکی دارای اجزا و واشرهای لاستیکی می باشند، در صورتی که خشک باشند زودتر فرسوده می شوند. به همین خاطر چرب کردن و روغن کاری هوای فشرده از جمله کارهایی است که جهت عملکرد صحیح سیستم ها و دستگاه پنوماتیکی توصیه می شود.

یکی از دلایلی که واحدهای مراقبت هوا ظرف مدت زمان کوتاهی نیاز به تعویض پیدا می کنند ، عدم استفاده از روغن مناسب و مخصوص واحد مراقبت پنوماتیک می باشد. در برخی موارد مصرف کنندگان بدون توجه به عملکرد روغن زن از روغن های بی کیفیت و نامناسب استفاده می نمایند که باعث بروز اختلال در عملکرد واحد مراقبت هوا و کاهش کارایی آن می گردد. لازم به ذکر است استفاده از روغن های معمول مانند روغن نباتی به هیچ وجه توصیه نمی شود.

در بعضی از سیستم هایی که نیاز به تزریق روغن نیست و oil free می باشد، فقط به فیلتر و رگلاتور نیاز است و روغن زن حذف می شود. در این گونه موارد از قطعه به اسم فیلتر رگلاتور استفاده می شود که از کوپل کردن فیلتر و رگلاتور بر روی هم ساخته می شود.

یک روغن زن پنوماتیک وظیفه دار روغن را به صورت اندازه گیری شده به داخل سیستم هوای فشرده تزریق کند تا اصطکاک قطعات متحرک کاهش یابد. اکثر ابزارهای بادی، سیلندر ها، شیر ها و موتورهای پنوماتیک برای افزایش طول عمر خود نیاز به روغنکاری دارند.

رگلاتور Regulator

یکی از اجزای مهم واحد مراقبت رگولاتور یا تنظیم کننده هواست که به عنوان شیر تنظیم فشار نیز شناخته می شود. از آنجایی که هر سیستم پنیوماتیکی فشار عملکرد مخصوص به خود را دارد ، نیاز به یک شیر تنظیم فشار هوا یا رگولاتور ضرورت می یابد. رگلاتور برای ثابت نگهداشتن فشار کاری مستقل از نوسانات فشار داخل سیستم مورد استفاده قرار می گیرد. باید توجه داشت که رگولاتور تقویت کننده فشار نیست و فشار ورودی همواره باید بیشتر از فشار خروجی باشد. رگولاتور ها در دو نوع همراه با دهانه تخلیه و بدون دهانه تخلیه موجود می باشند. واحدهای مراقبت را معمولا در رنج فشار ۱ تا ۱۲ بار تنظیم می کنند. 

رگلاتور فشار هوای فشرده، فشار هوا را کاهش داده و آن را کنترل می کند. همچنین به رگلاتورها، شیر کاهنده فشار (ردیوسینگ) می گویند. رگلاتور بدون توجه به نوسانات فشار و دبی ورودی، یک فشار خروجی ثابت ایجاد می کند. البته این ثابت نگه داشتن فشار به صورت تئوری است در عمل تغییرات دبی و فشار در فشار خروجی تاثیر جزئی دارد. برای کاربرد رگلاتورهای فشار، موارد زیر را می توان نام برد:

• ابزارهای بادی
• سیلندر های پنوماتیک
• شیر های پنوماتیک و …

جهت انتخاب سایز رگلاتور پنوماتیک به دو مولفه ی دبی عبوری و فشار مورد نیاز باید توجه کرد تا با توجه به کاربرد آن، رگلاتور با سایز مناسب را انتخاب کرد.

چرا باید واحد مراقبت پنوماتیک را در یک سیستم هوای فشرده به کار برد و اجزای واحد مراقبت چه وظیفه ای دارند؟

هوای خروجی کمپرسورها، دارای دمای بالا، ناخالصی و کثیفی و حاوی قطرات آب است که همه این موارد می تواند باعث صدمه و کاهش عمرکاری تجهیزات مدار پنوماتیک نظیر شیربرقی ها و جک ها شود. وظیفه واحد مراقبت پنوماتیک این است که این هوا را قبل از مصرف فیلتر کند، فشار آن را تنظیم کند و همچنین مقداری چرب کند. وظیفه فیلتر پنوماتیک پاکسازی هوای فشرده است. فیلتر هوا مانند یک صافی ذرات جامد نظیر گرد وغبار، کثافات و زنگ زدگی داخل لوله ها که درون هوای فشرده است را جذب کرده و مایعاتی مانند روغن کمپرسور و آب درون هوا را فیلتر می کند. فیلتر اولین قطعه ای است که در خروجی هوای کمپرسور نصب می شود. به طوری که اجزایی نظیر رگلاتور، روغن زن، شیر برقی، سیلندر و موتور پنوماتیک پس از فیلتر نصب می شود. از مزایای دیگر نصب فیلتر در مدار می توان به حذف آلاینده های سیستم، جلوگیری از آسیب به تجهیزات پنوماتیک و کاهش خرابی و استهلاک اجزا اشاره کرد. خرابی تجهیزات در یک کارخانه و کارگاه صنعتی گران تمام می شود و این نتیجه وجود آلودگی و کثیفی در سیستم و نگهداری و سرویس ضعیف اجزای سیستم است.

انتخاب سایز مناسب فیلتر برای هر کاربری بستگی به حداکثر افت فشار مجازی است که با نصب فیلتر در سیستم ایجاد می شود دارد. این افت فشار در منحنی هایی که در کاتالوگ سازندگان فیلتر آورده شده است، می توان بدست آورد.

واحد مراقبت پنوماتیک سه تکه سایز ۳/۸ اینچ مدل MACT400-10A مایندمن (MINDMAN)