توضیحات
ترانسفورماتور
«ترانسفورماتور» (Transformer)، یکی از اجزای اساسی سیستمهای قدرت الکتریکی است. این تجهیزات، اغلب برای تغییر سطوح ولتاژ مختلف به کار میروند. با استفاده از ترانسفورماتور میتوان ولتاژ تولیدی نیروگاهها را به سطح بهینه ولتاژ سیستم انتقال رساند و در نهایت برای سیستم توزیع تغییر داد. از ترانسفورماتور ولتاژ و جریان نیز به ترتیب برای اندازهگیری ولتاژها یا جریانهای بسیار بزرگ استفاده میشود. تطبیق امپدانس و ایزوله کردن مدارها، از دیگر کاربرد ترانسفورماتورها است.
ترانسفورماتورها بر اساس کاربرد، طراحی، ساخت و غیره انواع مختلفی دارند.
ترانسفورماتورها در اينجا شامل ترانسفورماتورهاي با كاربرد عمومي و ترانسفورماتورهاي با كاربرد خاص مي باشد. به ترانسفورماتورهايي كه در بيشتر سيستم هاي الكتريكي كاربرد دارند و براي منظور ويژه اي طراحي نشده اند اصطلاحاً ترانسفورماتورهاي با كاربرد عمومي گفته شده است. كه در اينجا شامل ترانسفورماتورهاي خشك و روغني مي باشد. به ترانسفورماتورهايي براي منظور ویژه ای طراحي شده اند، اصطلاحآ ترانسفوماتورهاي با كاربرد خاص گفته شده است كه در اينجا شامل: اتو ترانس، ترانس اندازه گيري، ترانس اسكات و لبلانس، ترانس تست ميباشد. لازم به ذكر است ترانس با كاربرد خاص مانند ترانس اندازه گيري، داراي نام پايه جداگانه مي باشد
ترانسهای جریان یا (current transformer (CT
ترانسهای جریان یا (current transformer (CT برای نمونهگیری جریان به نسبت گذر جریان از سیم پیچ اولیه خود و القای آن در سیم پیچ ثانویه کاربرد دارند. این ترانسفورمرها برای حفاظت و اندازهگیری در ابتدای توان راههای ورودی به پستها و همچنین در ورودی ترانس توان و ورودی ثانویه ترانس و همچنین در خروجیهای پست و نقاط کلیدی دیگر که نیاز است جریان در آن نقطه تحت نظر باشد به کار گرفته میشود که هر کدام از این نقاط با ترانس ویژه به خود چه از نظر جداگری و ساختمان و چه از دید نیرو و دقت (ریزسنجی)، نصب و به کار برده میشوند.
ترانسفورماتور جریان (Current Transformer) یا CT نوعی ترانسفورماتور ابزار دقیق است و برای تولید یک جریان متناوب در سیمپیچ ثانویه طراحی شده که متناسب با جریان اندازهگیری شده سیمپیچ اولیه آن است. ترانسفورماتورهای جریان، جریانهای فشار قوی را به یک مقدار بسیار پایینتر کاهش داده و با استفاده از یک آمپرسنج استاندارد، راهی ساده برای پایش ایمن جریان الکتریکی واقعی خط انتقال AC فراهم میکنند. اصول عملکرد یک ترانسفورماتور جریان، اندکی با ترانسفورماتور ولتاژ تفاوت دارد
سیمپیچ اولیه ترانسفورماتور جریان فقط از یک یا چند دور تشکیل میشود. این سیمپیچ میتواند یک دور تخت، یک سیمپیچ به دور یک هسته یا فقط یک هادی درون قاب ترانس باشد.
کاربرد ترانسفرماتور های جریان
ترانسفورماتورهای جریان کاربردهای اندازهگیری متنوعی دارند؛ مانند دستگاههای اندازهگیری ضریب توان، واتمترها، وات-ساعتمترها، رلههای حفاظتی، یا سیمپیچهای قطع (Trip) در مدار مغناطیسی مدارشکنها یا کلیدهای مینیاتوری.
انواع ترانس هاي جريان از نظر هسته
۱- ترانس هاي جريان با هسته اندازه گيري
ترانس هاي جريان با هسته اندازه گيري وظيفه دارند كه در حدود جريان نامي و عادي شبكه از دقت لازم برخوردار باشند. و اين نوع هسته ها بايد در جريان هاي اتصالي كوتاه به اشباع رفته و مانع از ازدياد جريان در ثانويه و در نتيجه مانع سوختن و صدمه ديدن دستگاه هاي اندازه گيري در طرف ثانويه شوند.
۲- ترانس هاي جريان با هسته حفاظتي
بايد در جريانهاي اتصال كوتاه هم بتوانند دقت لازم را داشته و ديرتر به اشباع رفته تا بتوانند متناسب با افزايش جريان در اوليه ، آن را در ثانويه ظاهر كرده و با تشخيص اين اضافه جريان در ثانويه توسط رله هاي حفاظتي فرمان قطع به كليدهاي مربوطه داده تا قسمتهاي اتصالي شده و معيوب از شبكه جدا شوند.
مقدار نامی ترانسفورماتور جریان
جریان نامی اغلب ترانسفورماتورهای جریان استاندارد در ثانویه ۵ آمپر است و جریانهای اولیه و ثانویه به عنوان یک نسبت، مثلاً 100/5 (صد به پنج) بیان میشوند. این بدین معنی است که جریان اولیه 20 برابر بزرگتر از جریان ثانویه است؛ بنابراین وقتی جریان 100 آمپری از سیمپیچ اولیه عبور کند، جریان سیمپیچ ثانویه 5 آمپر خواهد بود. بر همین اساس، وقتی میگوییم یک ترانسفورماتور جریان 500/5 است، جریان خروجی ثانویه آن 5 و جریان اولیهاش 500 آمپر بوده که جریان اولیه 100 برابر جریان ثانویه است.
قدرت نامي ترانس جريان
قدرت نامی (توان نامی ترانسفورماتور )، مقدار قدرت یا توانی است که ترانسفورماتور میتواند تحمل کند و با سطح مقطع سیم های مسی داخل ترانسفورماتور محدود می شود و ارتباط مستقیم با میزان گرمایی دارد که در زمان عبور جریان، تولید میکنند. قدرت اسمي ترانس جريان برابر با حاصلضرب جريان ثانويه اسمي در افت ولتاژ ثانويه حاصل از اين جريان مي باشد. مقادير استاندارد قدرت هاي اسمي عبارتند از :
۲٫۵ – ۵ – ۱۰ – ۱۵ –۳۰ VA
که البته مقادیر بالاتر در ترانسها قابل طراحی و استفاده نیز میباشد .
كلاس دقت ترانس های جریان
میزان خطای CT ها با توجه كلاس دقت آنها مشخص می گردد. كلاس دقت CT برای هسته اندازه گیری و حفاظتی به دو صورت مختلف بیان می گردد. برای هسته اندازه گیری درصد خطای جریان را در جریان نامی ارائه می كنند.
مثلاً كلاس دقت CL=0.5 یعنی 0.5 % خطا در جریان نامی. معمولا” جریان ثانویه ترانس های جریان 1 یا 5 آمپر می باشند.
کلاس دقت یا به سادگی کلاس اندازه گیری یک ترانس جریان با مقدار ۰٫۱ ، به این معنی که حداکثر حد مجاز خطا ۰٫۱٪ است ، به طور واضح تر ، اگر بخواهیم ۱۰۰ A را با CT کلاس ۰٫۱ اندازه بگیریم ، ممکن است مقدار اندازه گیری شده ۱۰۰٫۱ یا ۹۹٫۹ A باشد یا هر چیزی بین این محدوده.
کلاس دقت استاندارد برای ترانس جریان حفاظتی ، مطابق با IS-2705 ، ۵ P, 10 P, 15 P است.
در ترانس جریان حفاظتی ،۵ P به معنی ۵٪ ، ۱۰ P به معنی ۱۰٪ و ۱۵ P به معنی ۱۵٪ خطا و ′ P for مخفف حفاظتی است.
CT هاي اندازه گيري را معمولا در كلاس دقت هاي 0.1 – 0.2 – 0.5 – 1 – 3 – 5 مشخص مي كنند و در كاتولوگ ها تجهیزات به صورت 0.2:CT: 5/1200 Cl مشخص مي گردد . در ضمن بايد توجه داشت اگر بر روي پلاک ۸۰۰c نوشته شود يعني ولتاژ اتصال كوتاه اگر از ۸۰۰ ولت بالاتر رود ct به حالت اشباع خواهد رفت .
هنوز بررسیای ثبت نشده است.